عمارت آصف وزیری را در دوره‌ی صفویه احداث کردند و در دوره‌هایی مانند قاجاریه و پهلوی اول، بخش‌هایی به آن افزوده شد. با مساحتی بالغ بر ۴۵۰۰ متر مربع، این خانه شامل سردر ورودی به شکل نیم‌هشتی، تالار تشریفات، ایوان ستون‌دار، ارسی، یک رشته قنات، حمام خصوصی، حیاط مرکزی، حیاط مستخدمین و رواق می‌شود. معماری زیبا و هنرمندانه‌ی ایرانی را که با تزییناتی چشم‌نواز همراه شده‌اند، می‌توان در جای‌جای عمارت مشاهده کرد. این بنا اخیرا به موزه مردم‌شناسی مناطق کردنشین تغییر کاربری داده است و از آن با نام خانه‌ی کرد نیز یاد می‌شود. عمارت آصف وزیری به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی سنندج، در سال ۱۳۷۵ به شماره ۱۸۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
عمارت آصف بزرگ‌ترین موزه مردم‌شناسی مرتبط با یک قوم در کشور می‌باشد.

فاصله جهانگردی سنندج تا عمارت آصف 5/8 کیلومتر - 15 دقیقه

استان: کردستان شهر: سنندج
آدرس: استان کردستان، سنندج، خیابان امام خمینی (شاپور)، نرسیده به مسجد دارالاحسان

عمارت خسروآباد در بلوار خسروآباد «شبلی» شهر سنندج قرار دارد. این عمارت در نوع خود بی‌نظیر و مرکز حکومت اردلان به ویژه خسروخان اردلان بوده‌است. مجموعه عمارت و باغ خسروآباد افزون بر دو بخش اصلی، یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون دار، باغ خسروآباد نیز از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌ است این باغ که بوسیله ۴ خیابان رو به رو و اطراف عمارت خسروآباد عملاً به ۴ باغ خسروآباد تبدیل شده بود و اطراف آن بوسیله ۴ خندق در طرفین باغ و کاخ خسروآباد با انواع درختان مختلف احاطه شده که جلوه خاصی را به این مجموعه داده‌ است. در حال حاضر تنها درختان ۴ باغ و بخش‌هایی از ۴ خیابان آن باقی‌مانده‌ است. عمارت خسروآباد کتیبه‌ای دارد که اسم فتحعلی شاه قاجار و والی کردستان امان‌الله خان و تاریخ ۱۲۲۳ ه‍.ق بر روی آن حک شده‌ است. عمارت خسروآباد شاخص‌ترین بنای استان کردستان است که به عنوان مقر حکومت والیان اردلان مورد استفاده قرار می‌گرفت. از سال ۱۳۷۳ عملیات مرمت این بنای تاریخی آغاز گردید اگر چه در سال ۱۳۷۹ بیشترین مرمت و بازسازی این بنا انجام گردید. عمارت خسروآباد با شماره ۱۴۹۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده‌ است.

این عمارت در تیرماه سال 1400 با حضور علی‌اصغر مونسان وزیر وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، به عنوان کاخ موزه افتتاح گردید و به بهره برداری رسید.

فاصله جهانگردی سنندج تا عمارت خسرو آباد 6/5 کیلومتر - 12 دقیقه

استان: کردستان شهر: سنندج
آدرس: استان کردستان، سنندج، بلوار خسرو آباد (شبلی)

این موزه در بخش بیرونی یکی از بناهای قاجاری شهر سنندج قرار دارد. این خانه‌ی تاریخی که به نام خانه سالار سعید هم شناخته می‌شود، در اواخر دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار یعنی حدود ۱۵۰ سال پیش ساخته شده است. عمارت به سفارش قاضی القضات منطقه کردستان به نام ملالطف‌الله شیخ‌الاسلام ساخته شد و بعدها به تملک عبدالحمید خان سنندجی معروف به سالار سعید درآمد و نام این صاحب‌خانه تا امروز روی خانه مانده است.
این خانه، مثل تمام خانه‌های سنتی ایرانی، حیاط و ساختمان اندرونی و بیرونی دارد. بخش بیرونی‌اش یک حیاط بزرگ زیبا و ساختمانی دو طبقه دارد. ساختمان بخش بیرونی تالار تشریفات بسیار جالبی دارد که شیشه‌های رنگی پنجره‌ها جلوه‌ی خاصی به آن داده‌اند. حوض‌خانه و انبار هم از دیگر بخش‌های بیرونی خانه هستند.

فاصله جهانگردی سنندج تا موزه سنندج 4/7 کیلومتر - 11 دقیقه

استان: کردستان شهر: سنندج
آدرس: استان کردستان- سنندج- خیابان امام- کوچه حبیبی